İyi Uygulama Girişimi - Oral Süspansiyon Hazırlama

İyi Uygulama Girişimi - Oral Süspansiyon Hazırlama

Ne Yapıldı?
Yaş kaynaklı olarak yutmanın yapılamadığı durumlar, fizyolojik olarak yutma fonksiyonunun bozulması, entübasyon veya beslenme tüpü kullanımı gibi durumlarda oral tabletlerin uygun şekilde süspansiyon formunda hazırlanması gerekir. SBÜ Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, yeni doğan yoğun bakım ünitesi, pediatri servisleri ve erişkin yoğun bakım üniteleri için, Eczane Hizmetlerine bağlı merkezi ilaç hazırlama ünitesinde oral tablet formundaki ilaçlardan oral süspansiyon dozları hazırlama yapılmış ve hazırlanan dozlar pediatri ve yoğun bakım servislerinde yatan hastalara uygulanmıştır. Projenin başlangıcında, sadece pandemi tedavisinde kullanılan Oseltamivir ve Hidroksiklorokin ile başlanmış, kademeli olarak farklı etken maddelerin dahil edilmesiyle, 16 farklı etken madde için oral süspansiyon hazırlama işlemi gerçekleştirilmiştir.

Neden Yapıldı?
Bu çalışmanın amacı, oral tablet kullanımının gerekli olduğu ancak yutmanın yapılamadığı durumlarda, eczacılık hizmetleri tarafından standart işlem prosedürleri ile tabletlerden oral süspansiyon hazırlama işlemi gerçekleştirildiğinde elde edilen kazanımların gösterilmesidir.

Nasıl Yapıldı?
—İlaç Veri Analizi: Proje başlamadan önce servislerin ve yoğun bakım ünitelerinin tablet kullanım alışkanlıkları analiz edildi. Sulandırılarak hazırlanan tabletler için etken madde listeleri oluşturuldu. Belirlenen bu etken maddelerin doğrulanmış referans formülasyon ve stabilite dokümanları oluşturuldu. Aylık ortalama doz sayıları belirlendi. Mevcut durumda servislerde ilaç hazırlama koşulları incelendi.
—Alan ve Ekipman hazırlığı: Merkezi ünite olarak kullanılacak alan belirlendi. Alana uygun özellikte biyolojik güvenlik kabini konumlandırıldı. Tablet ezme cihazı, hassas terazi, lab ekipmanları gerekli sarflar vb. konumlandırılarak temizlik ve dezenfeksiyon sağlandı.
—Dokümantasyon Hazırlığı: Hazırlanması planlanan etken maddeler için ürün formülasyon master dokümanları hazırlandı. İlaç hazırlamada kullanılacak diğer yardımcı dokümantasyon (SOP, kayıt formları vb.) oluşturuldu.
—Eğitim: Oral süspansiyon hazırlayacak personele gerekli eğitimler verildi.
—Proje Uygulama: Servisler ve eczane ekibi, belirlenen etken maddelerin hazır oral şırınga dozları olarak teslim edileceğine dair bilgilendirildi. Belirlenen etken maddelerin haftalık dozları oluşturulan SOP ve Ürün Formülasyon Master Dokümanlarına uygun şekilde hazırlandı. Hazırlanan ürünler, ilaç istemleri bulunan servislere uygun koşullarda taşındı ve teslim edildi. Stok ürünler saklama koşullarına uygun şekilde depolandı. Hazırlanan ve hastalara uygulanan ilaçlar için kayıtlar ve raporlamalar oluşturuldu. Hemşirelik hizmetlerinden geri bildirimler alındı.

Neler Elde Edildi?
Oral süspansiyon dozlarının Eczacılık Hizmetleri tarafından standart ve doğrulanmış formülasyonlarla hazırlanması sayesinde;
—Oral süspansiyon hazırlama işlemi standardize edildi, dokümantasyonu ve geriye dönük raporlanabilmesi sağlandı.
—Özellikle dar terapötik aralığa sahip ilaçlar için (karbamazepin, temozolomid vb.), doz homojenliğini sağlayan süspansiyon bazlarının kullanılması ve eczacılık tartımları sayesinde doğru dozlama sağlandı ve düşük/aşırı doz olguları engellendi.
—Özellikle tadı acı olan ve oral alımı zor olan ilaçlar için (Oseltamivir vb.), aromalı süspansiyon bazlarının kullanımı ile acı tat maskelenerek ve hasta kabul oranları yükseltildi.
—Tehlikeli tabletlerin (Merkaptopürin vb.) toz haline getirilmesi, kapalı bir şekilde ve otomatik tablet ezen cihazlar ile kabin içerisinde yapılarak, çalışan ve çevre güvenliği geliştirildi ve ilaçların da mikrobiyolojik kontaminasyon riski minimize edildi.
—Süspansiyon hazırlama işleminin tüm aşamalarında gerçekleştirilen eczacılık kontrolleri ile ilaç güvenliği geliştirildi.
—Konu hakkında yapılan okumalar ve araştırmalar neticesinde, Non-Steril Farmasötik Karışımlar – Oral Süspansiyon Hazırlama Rehberi isimli kitap hazırlanarak rehber kaynak olarak 2021 yılı Eczacılık Haftası’nda eczacıların kullanımına sunuldu.

Sonraki Adım
İlaç ve hasta güvenliğini geliştirmek adına, oral süspansiyon hazırlama işleminin eczanenin rutin işleyiş prosedürü içerisinde yer alması, oral süspansiyon olarak hazırlanan etken madde çeşitliliğinin artırılması, talep eden hastaneler için oral süspansiyon hazırlama ve hizmet/doz satışı planlanmıştır.

Yazarlar
Elvan Gökmen, Aslı Çelebi, Seda Ermiş, Füsun Kolat, Burcu Akgül